İŞYERLERİNDE İŞİN
DURDURULMASINA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve
şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan
bir husus tespit edildiğinde veya çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal
ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya
büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi
yapılmamış olması durumlarında işyerinin bir bölümünde ya da tamamında bu
tehlike giderilinceye kadar işin durdurulması ile bu Yönetmeliğe göre durdurma
kararı uygulanmış işyerinde çalışmaya tekrar başlanmasına izin verilmesinin
usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
kapsamındaki işyerlerine uygulanır.
(2) Askeri işyerleri ile yurt
güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinde işin durdurulmasına dair
iş ve işlemler, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 24 üncü maddesinin üçüncü
fıkrası uyarınca yürürlüğe konulan yönetmeliğe göre yerine getirilir.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 25 inci ve 30 uncu maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığını,
b) Büyük endüstriyel kaza
olabilecek işyeri: 18/8/2010 tarihli ve 27676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamına giren
işyerlerini,
c) Heyet: Kurul Başkanlığı
tarafından görevlendirilen teftişe yetkili üç müfettişten oluşan heyeti,
ç) İl müdürlüğü: Çalışma ve İş
Kurumu il müdürlüğünü,
d) Kurul: Bakanlık İş Teftiş
Kurulu Başkanlığını,
e) Maden işleri: 19/12/2012
tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşkolları Yönetmeliğine göre
madencilik ve taş ocakları işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9
uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan
işyerlerinde yapılan işleri,
f) Metal işleri: İşkolları
Yönetmeliğine göre metal işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9
uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan
işyerlerinde yapılan işleri,
g) Müfettiş: İşyerlerini iş
sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili iş müfettişini,
ğ) Mülki idare amiri: İllerde
valiyi, büyükşehirler dahil ilçelerde kaymakamı,
h) Rapor: Müfettiş tarafından 7
nci veya 11 inci maddeler gereği işyerinde işin durdurulmasına sebep olan
hususların tespit edilmesi halinde veya 10 uncu madde gereği yapılan inceleme
sonucu düzenlenen idari tedbir raporunu,
ı) Tehlikeli kimyasallarla
çalışılan işler: İşkolları Yönetmeliğine göre petrol, kimya, lastik, plastik ve
ilaç işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca
çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yapılan işleri,
i) Yapı işleri: İşkolları
Yönetmeliğine göre inşaat işkolunda olup, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 9
uncu maddesi uyarınca çıkarılan tebliğde çok tehlikeli sınıfta yer alan
işyerlerinde yapılan işleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Heyetin
Oluşturulması, Görevleri ve Kararlar
Heyetin oluşturulması
MADDE 5 – (1) İşyerinde
işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet, üç
müfettişten oluşur. Kurul Başkanlığı heyete başkanlık edecek müfettişi
belirler.
(2) Kurul Başkanlığı birden fazla
heyet oluşturabilir.
Heyetin görevleri ve kararlar
MADDE 6 – (1) Heyet, kendisine
intikal eden raporlar üzerinde gerekli incelemeyi yapar ve kararını, müfettişin
tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde verir. Kararlar oy çokluğuyla
alınır ve heyetçe imzalanır.
(2) Heyet, raporda belirtilen
hususlara katılmadığı durumlarda kararını, gerekçeleri ile birlikte yazar.
(3) Heyet, gerekli görüldüğü
takdirde, karara konu işyerinde inceleme yapabilir.
(4) İşyerinin açılmasına yönelik
taleplere ilişkin düzenlenen raporlar ile işverenin mühürlerin geçici olarak
sökülmesi taleplerinin değerlendirilmesi heyet tarafından yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşin Durdurulması ve
Kararın Uygulanması
İşin durdurulması
MADDE 7 – (1) İşyerindeki
bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında
çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu
tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden
doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak,
işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
(2) Çok tehlikeli sınıfta yer
alan maden, metal, yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin
yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk
değerlendirmesi yapılmadığının tespit edilmesi halinde iş durdurulur.
(3) (Ek fıkra:RG-11/2/2016-29621)(1)
Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme,
iş gücü kapasitesinin arttırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım
unsurlar sağlanmadan, üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı
hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde
çalışma biçimleri de işin durdurulma sebebi sayılır.
(4) Müfettişçe, işyerinde (Değişik
ibare:RG-11/2/2016-29621) birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda
belirtilen durumlardan biriyle karşılaşıldığında, durumu belirtir bir rapor
düzenlenir ve en geç tespitin yapıldığı tarihin ertesi günü ilgili heyete
verilmek üzere Kurul Başkanlığına gönderilir. Raporda, durdurmayı gerektiren
hususlara, alınması gereken tedbirlerin niteliğine ve yapılması gereken diğer
iş ve işlemlere ayrıntılı olarak yer verilir.
(5) Heyetin işyerinin bir
bölümünde veya tamamında işin durdurulması kararı vermesi halinde karar, ilgili
valiliğe ve işyeri dosyasının bulunduğu il müdürlüğüne bir gün içinde
gönderilir.
(6) Heyetin işin durdurulmaması
yönünde karar vermesi halinde rapor işleme konulmaz ve Kurul Başkanlığına
iletilir.
(7) (Mülga:RG-11/2/2016-29621)
Durdurma kararının uygulanması
MADDE 8 – (1) İşin
durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından (Ek
ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri marifetiyle 24
saat içinde yerine getirtilir.
(2) İşin durdurulması kararında
belirtildiği şekilde, işyerinin bir bölümü veya tamamında iş durdurulur.
Durdurma kararına ilişkin mühürleme işlemi mülki idare amirinin emriyle (Ek
ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri marifetiyle
gerçekleştirilir. Durumu belirleyen bir tutanak düzenlenir. Düzenlenen
tutanağın bir nüshası işyeri dosyasına konulmak üzere ilgili il müdürlüğüne
gönderilir. Durdurmayla ilgili belgeler il müdürlüğünde saklanır.
(3) (Ek
fıkra:RG-11/2/2016-29621) Niteliği bakımından sürekli olmasında teknik
zorunluluk bulunan işlerin yürütüldüğü işyerlerinde alınacak durdurma
kararlarında; faaliyetin devamlılığını veya işyerinin güvenliğini sağlamak
üzere ve mühürlerin geçici sökülmesi kararının uygulanmasına kadar, hiçbir
surette üretim veya satış yapmaksızın müfettişçe idari tedbir raporunda
belirtilen işlerde çalışmasına izin verilir. Söz konusu işyerinde uygulanacak
durdurma kararı mühürleme yapılmadan tutanak düzenlenerek ikinci fıkrada
belirtilen şekliyle tatbik edilir.
Mühürlerin geçici olarak
sökülmesi
MADDE 9 – (1) İşveren,
işin durdurulmasına sebep olan hususların giderilmesi için mühürlerin geçici
olarak sökülmesi ile ilgili talebini dilekçeyle ilgili il müdürlüğüne iletir.
Durdurma kararına sebep olan hususlar 7 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında
ise, hayati tehlikenin giderilmesi için alınması gereken tedbirler, bu
tedbirlerin alınması için yapılacak çalışmanın koordinasyonu, alınması gerekli
iş ekipmanları, yapılacak çalışmaların süresi ve çalıştırılacak çalışan sayısı
ve benzeri bilgilerin yer aldığı, işverenin taahhüdü ile hazırlanan bir dosya
dilekçe ekinde, aynı zamanda bu dosyanın elektronik ortama aktarılmış hali il
müdürlüğüne sunulur. İşverenin taahhüdü ve dilekçesi ıslak imzalı olur.
Durdurma kararına sebep olan husus 7 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında ise
işyerinde yapılacak risk değerlendirmesi hakkında iş ve işlemleri belirtir
bilgiler dosyaya eklenir. (Ek cümle:RG-11/2/2016-29621) Ayrıca durdurma
kararına sebep olan husus 7 nci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında ise üretim
zorlaması nedeniyle oluşan hayati tehlikenin ortadan kaldırılmasına yönelik
çalışmalara ilişkin bilgi ve belgeler dosyaya eklenir.
(2) İlgili il müdürlüğü işverenin
talebini aynı gün elektronik ve benzeri ortamda sunulan eklerle beraber Kurul
Başkanlığına gönderir. (Ek cümle:RG-11/2/2016-29621) Ekinde birinci
fıkrada belirtilen dosya ve belgeler bulunmayan başvurular ile il
müdürlüğündeki dosyasında 8 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen tutanak
bulunmayan işyerlerine ilişkin başvurular işleme konulmaz ve bu durum il müdürlüğü
tarafından başvuru sahibine bildirilir.
(3) Kurul Başkanlığı, işverenin
mühürlerin geçici olarak sökülmesi talebini heyete intikal ettirir. Heyet,
talebi dilekçe ve eklerinde sunulan bilgiler ışığında değerlendirir ve kararını
iki gün içerisinde verir. Gerektiğinde işverenden ek bilgi talep edilebilir.
(4) Mühürlerin geçici olarak
sökülmesi kararı verilmesi halinde karar, mülki idare amirine ve il müdürlüğüne
bir yazı ekinde gönderilir. Mülki idare amiri, kararın kendisine intikalinden
itibaren 24 saat içerisinde, belirtilen şartlarda ve süreyle çalışma
yapılabilmesi için (Ek ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri
marifetiyle mühürlerin geçici olarak sökülmesini ve durumu belirtir bir
tutanak düzenlenmesini sağlar ve düzenlenen tutanağın bir nüshasını işyeri
dosyasına konulmak üzere ilgili il müdürlüğüne iletir.
(5) Mühürlerin geçici olarak
sökülmesi talebinin uygun görülmemesi halinde karar, işverene intikal
ettirilmek üzere gerekçesi ile birlikte ilgili il müdürlüğüne bildirilir.
(6) Mülki idare amiri, mühürlerin
geçici olarak söküldüğü süre sonunda işyerinin tekrar mühürlenmesini ve
durdurma kararının uygulanmasına devam edilmesini (Ek
ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri marifetiyle sağlar.
(7) (Ek fıkra:RG-11/2/2016-29621)
8 inci maddenin üçüncü fıkrasında yer alan hükümler doğrultusunda durdurma
kararının tatbik edildiği işyerlerinde verilecek geçici olarak mühürlerin
sökülmesi kararı, bu maddede belirtilen hususlar doğrultusunda tutanak
düzenlenmesi suretiyle uygulanır.
Durdurma kararının
kaldırılması
MADDE 10 – (1) İşin
durdurulmasına sebep olan hususları yerine getiren işveren, durdurma kararının
kaldırılması için ilgili il müdürlüğüne yazılı talepte bulunur. Durdurmaya
sebep hususları gidermeye yönelik yapılan çalışmaları, alınan veya revize
edilen iş ekipmanlarına ait bilgi, belge ve yeterlilik sertifikalarını,
tedbirlerin alındığı bölgelerin fotoğraflarını ve işyeri risk değerlendirmesini
içeren bir dosya talebin ekinde, aynı zamanda bu dosyanın elektronik ve benzeri
ortama aktarılmış hali il müdürlüğüne sunulur.
(2) İl müdürlüğü talebi aynı gün
elektronik ve benzeri ortamda sunulan eklerle beraber Kurul Başkanlığına
iletir. (Ek cümle:RG-11/2/2016-29621) Ekinde birinci fıkrada belirtilen
dosya ve belgeler bulunmayan başvurular ile il müdürlüğündeki dosyasında 8 inci
maddenin ikinci fıkrasında belirtilen tutanak bulunmayan işyerlerine ilişkin
başvurular işleme konulmaz ve il müdürlüğü tarafından başvuru sahibine
bildirilir.
(3) (Ek
fıkra:RG-11/2/2016-29621)(2)Aynı işyeri için mühürlerin geçici
olarak sökülmesi ve durdurma kararının kaldırılması taleplerinin aynı anda
yapılması durumunda durdurma kararının kaldırılması talebi işleme konulmaz ve
il müdürlüğü tarafından başvuru sahibine bildirilir. Mühürlerin geçici olarak
sökülmesi talebi ise 9 uncu maddeye göre işleme alınır.
(4) İşverenin bildirimi üzerine
müfettiş tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda, durdurma
kararına neden olan hususların giderildiğinin belirtilmesi halinde, heyet
tarafından 6 ncı maddede belirtilen usuller çerçevesinde gerekli inceleme
yapılır ve bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en geç 7 gün içerisinde karar
verilir.
(5) Heyetin durdurmanın
kaldırılmasına karar vermesi halinde karar, mülki idare amirine ve ilgili il
müdürlüğüne bildirilir. Mülki idare amirince söz konusu kararın gereği
kendisine intikalinden itibaren 24 saat içerisinde (Ek
ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri marifetiyle yerine
getirtilir.
(6) Müfettiş tarafından yapılan
inceleme sonucunda durdurma kararına sebep olan hususların giderilmediğinin
tespit edilmesi halinde ise durdurma kararının devamı yönünde alınan karar,
ilgili raporla beraber işverene tebliğ edilmek ve işyeri dosyasında saklanmak
üzere ilgili il müdürlüğüne iletilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Acil Haller
Acil hallerde yapılacak
işlemler
MADDE 11 – (1)
Çalışanların hayatı için tehlikeli olan husus, işin durdurulması kararının
alınmasına kadar geçecek süre beklenmeden tedbir alınmasını (Değişik
ibare:RG-11/2/2016-29621) gerektirecek nitelikte bulunması veya Ek-1’de
yer alan maden işyerlerinde acil durdurmayı gerektiren durumlara ilişkin olarak
belirtilen hususların varlığının tespiti halinde teftişi yapan müfettiş
durumu Kurul Başkanlığına derhal bildirerek, heyet tarafından karar alınıncaya
kadar geçerli olmak kaydıyla işin durdurulmasını ilgili mülki idare amirinden
talep eder. Müfettiş tarafından durdurmaya gerekçe olan hususlar ile alınması
gereken tedbirlerin niteliğini, işyerinin fiziki ve teknik özellikleri ile
yapılan işin niteliği doğrultusunda mühürlemenin usul ve esaslarını belirten
rapor düzenlenir. Raporun birer örneği en geç teftiş tarihini takip eden gün
içerisinde ilgili mülki idare amirine verilir ve Kurul Başkanlığına gönderilir.
Mülki idare amirince (Ek ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri
marifetiyle iş aynı gün, raporda belirtildiği şekilde, heyet
tarafından karar alınıncaya kadar geçici olarak durdurulur.
(2) Heyet tarafından 6 ncı
maddede belirtilen usuller çerçevesinde gerekli inceleme yapılır ve karar
verilir. Karar, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu il
müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir.
(3) Karar, mülki idare amiri
tarafından (Ek ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri
marifetiyle aynı gün yerine getirilir. Durumu belirleyen bir tutanak
düzenlenir. Düzenlenen tutanağın bir nüshası işyeri dosyasına konulmak üzere
ilgili il müdürlüğüne gönderilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
İlamların yerine getirilmesi
MADDE 12 – (1) Durdurma
kararına karşı işverenin yerel iş mahkemesinde, bu kararın yerine getirildiği
tarihten itibaren altı iş günü içinde itiraz hakkı vardır.
(2) İş mahkemesine itiraz işin
durdurulması kararının uygulanmasını durdurmaz. Mahkeme itirazı öncelikle
görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Kararlar kesindir.
(3) İş mahkemelerinin işin
durdurulması kararlarının kaldırılmasına dair kararları, uygulanmak üzere, il
müdürlüğünce mülki idare amirine intikal ettirilir. Mülki idare amirinin
emriyle (Ek ibare:RG-11/2/2016-29621) kolluk kuvvetleri marifetiyle
işyeri açılır. Duruma ilişkin tutanaklar il müdürlüğüne intikal ettirilerek
işyeri dosyasında saklanır.
Ücret ödemeleri
MADDE 13 – (1) İşveren,
işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya
ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir
iş vermekle yükümlüdür.
Yürürlükten kaldırılan
yönetmelik
MADDE 14 – (1) 5/3/2004
tarihli ve 25393 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyerlerinde İşin
Durdurulmasına veya İşyerlerinin Kapatılmasına Dair Yönetmelik yürürlükten
kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 15 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16 – (1) (Değişik
fıkra:RG-11/2/2016-29621) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı yürütür.
_______
(1)
11/2/2016 tarihli ve 29621
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile 7 nci maddesinin
ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere üçüncü fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar
buna göre teselsül ettirilmiş, mevcut 6 ncı fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
(2)
11/2/2016 tarihli ve 29621
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile 10 uncu maddesinin
ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere üçüncü fıkra eklenmiş ve diğer
fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
|
Yönetmeliğin
Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
|
Tarihi
|
Sayısı
|
30/3/2013
|
28603
|
Yönetmelikte
Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin
|
Tarihi
|
Sayısı
|
1
|
11/2/2016
|
29621
|
2
|
|
|
3
|
|
|
(Ek:RG-11/2/2016-29621)
Ek-1
İŞİN ACİL
DURDURULMASINI
GEREKTİREN DURUMLAR
1) Maden işyerlerinde acil
durdurmayı gerektiren durumlar şunlardır:
a) Yeraltı kömür madenlerinde birinin
durması halinde diğerinin derhal-otomatik olarak çalışacak durumda iki
havalandırma grubunun bulunmaması.
b) Yeraltı maden işyerlerinin
hazırlık çalışmaları dışında en az iki yoldan yer üstü bağlantısı bulunmaması.
c) Yeraltı kömür madenlerinde havalandırma,
su tahliyesi ve insan nakli için kullanılan sistemlerin çalıştırılabilmesi için
birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağının bulunmaması, birinin durması
halinde diğer kaynağın otomatik olarak devreye girmemesi.